Taichi Yamada "Obcy" - O samotności w gromadzie

Obcy

Taichi Yamada

Tytuł oryginału: Ijin-tachi to no Natsu

Tłumaczenie: Anna Horikoshi

Wydawnictwo: MUZA S.A.

Liczba stron: 188

 

 

 

 

 

Bywają przypadki, w których ignorancja jest błogosławieństwem. Nie jest jednak ona użyteczna w materii, która dotyczy naszej przeszłości. Niezakończone sprawy, nieprzepracowane traumy czy niezamknięte tematy można tłamsić w sobie przez pewien okres czasu, ale nie da się uciekać przed nimi w nieskończoność. Prędzej lub później demony dnia wczorajszego upomną się o swoją dolę, burząc nasz pozornie spokojny byt wzniesiony na bardzo lichych i nietrwałych fundamentach. Doświadcza tego choćby protagonista powieści Obcy, autorstwa Taichiego Yamady, japońskiego scenarzysty, twórcy sztuk teatralnych i prozaika.

Głównym bohaterem utworu będącym zarazem pierwszoosobowym narratorem jest Hideo Harada. Dobiegający pięćdziesiątki mężczyzna przeżywa trudny okres – praca scenarzysty filmowego jest bardziej mechaniczną i monotonną czynnością niż zajęciem przynoszącym radość czy satysfakcję. Poczucie jałowości i bezsensu wkrada się również w związek małżeński, w rezultacie czego Harada proponuje swojej żonie rozwód. Zakończenie relacji z niegdyś kochaną kobietą oraz wynikające z tego urwanie się kontaktu z jedynym synem tylko pogłębia pustkę i zobojętnienie. W konsekwencji w chwili rozpoczęcia dzieła protagonista jest wyczerpanym psychicznie człowiekiem, któremu doskwiera samotność. W przypływie desperacji i pod wpływem podświadomego impulsu Harada postanawia odwiedzić Asakusę, dzielnicę Tokio w której się wychował. Ta część miasta wiąże się z najprzyjemniejszymi, ale i najtragiczniejszymi wydarzeniami, do jakich doszło w życiu mężczyzny. Przypadkowa wyprawa okazuje się niezwykłym i brzemiennym w skutki doświadczeniem, bowiem Harada natyka się na kogoś, kogo – jak wskazuje rozsądek – nie mógł był spotkać.

Fabuła książki Taichiego Yamady rozpostarta jest na dwóch płaszczyznach – opisywane zdarzenia zachodzą zarówno w świecie realnym jak i w rzeczywistości, której zdecydowanie bliżej do sennego majaku. Obcy rozpatrywany przez pryzmat pierwszej z tych warstw jest opowieścią o paradoksie towarzyszącym rozwojowi naszej cywilizacji. Istoty ludzkie tworzą coraz większe skupiska, ale wzrostowi gęstości zaludnienia towarzyszy postępujące poczucie wyobcowania. Samotność staje się problemem, z którym zmaga się coraz większa liczba osobników. Jako jedna z przyczyn takiego stanu rzeczy wskazany jest egoizm. Zbyt mocne koncentrowanie się na samym sobie skutkuje nie liczeniem się z cudzymi potrzebami bądź ich nie dostrzeganiem (To ja potrzebowałem pomocy. Nie miałem tyle siły, żeby martwić się jeszcze cudzymi sprawami [1]). Tym samym tkwienie w bańce własnego towarzystwa przyjmuje postać wykoślawionej i karykaturalnej wolności, z którą nie wiadomo, co począć.

Drugim poziomem, na którym rozgrywa się akcja utworu są projekcje wyobraźni przeplatające się ze światem ułudy. Niezwykłe przypadki, których jesteśmy świadkami kojarzą się z prozą Harukiego Murakamiego, bowiem to, co uporządkowane i racjonalne konfrontuje się z tym, co nielogiczne i niesamowite. Autor celnie zauważa, że takie epizody, tj. wymykające się naszemu pojmowaniu, większość ludzi stara się podważyć bądź zanegować, a gdy wszystkie środki zawodzą, usiłują spuścić na nie zasłonę milczenia.

Pomysły zastosowane przez Taichiego Yamadę są obietnicą całkiem dobrej książki, tyle, że zawarty w nich potencjał nie zostaje w pełni wykorzystany. Prezentowana historia jest bardzo krótka i trochę za mocno podlega prostemu schematowi wstęp-rozwinięcie-zakończenie. Utwór przywodzi na myśl scenariusz filmowy bądź dramat, w którym didaskalia aż proszą się o należyte rozwinięcie. Ponadto przyznać trzeba, że flirt rzeczywistości przepełnioną rutyną i codziennością z tym, co niesamowite nie przebiega tak subtelnie jak ma to miejsce choćby w przypadku dzieł wspomnianego Harukiego Murakamiego. Powieść Taichiego Yamady jest chropowata i nieoszlifowana, ale jeśli podejść do niej bez większych oczekiwań, może być całkiem przyzwoitą lekturą.

---

[1] Taichi Yamada, Obcy, przeł. Anna Horikoshi, Wydawnictwo MUZA S.A., Warszawa 2007, s. 25