"Morze, morze" Iris Murdoch - O toksycznej zazdrości

Morze, morze

Iris Murdoch

Tytuł oryginału: The Sea, the Sea

Tłumaczenie: Wiesława Schaitterowa

Wydawnictwo: Państwowy Instytut Wydawniczy

Seria: Współczesna Proza Światowa

Liczba stron: 598

Format: papier

 

 

 

Starość, bardziej niż z działaniem, kojarzy się z rozmyślaniami, orbitą których pozostają wszelakiej maści bilanse i podsumowania. Zmierzch człowieczej egzystencji zdaje się być dobrym momentem, by holistycznie spojrzeć na własny żywot i dokonać jego rozrachunku. Jak to jednak zazwyczaj bywa, schematy i klisze myślowe to jedno, zaś rzeczywistość to drugie, nierzadko znacznie odbiegające o tego, czego byśmy się spodziewali. Przypomina nam o tym Iris Murdoch (1919 – 1999), anglo-irlandzka pisarka i filozofka, autorka uhonorowanej Nagrodą Bookera powieści Morze, morze.

"Miły i dobry" Iris Murdoch - O ludzkich dylematach

Miły i dobry

Iris Murdoch

Tytuł oryginału: The Nice and the Good

Tłumaczenie: Aldona Możdżyńska-Białaa

Wydawnictwo: Atext

Liczba stron: 343

Format: papier

 

 

 

 

O ile łatwiej jest mieć o sobie wysokie mniemanie w sprawach moralnych, gdy los pozostaje dla nas łaskawy. Dopiero kiedy kapryśna fortuna podłoży nam pod nogi kilka kłód, skazując na etyczne dylematy czy podejmowanie trudnych decyzji w ekstremalnych okolicznościach, bez możności odwołania się do wcześniejszych szablonów zachowań, oczom naszym ukazać się może własna małość. Człowiek staje się wówczas drobnym pyłkiem, targanym przez wichry przypadku. Przypomina nam o tym anglo-irlandzka pisarka i filozofka Iris Murdoch (1919 – 1999), autorka powieści Miły i dobry.

"Wszystko na darmo" Walter Kempowski - W przededniu zagłady

Wszystko na darmo

Walter Kempowski

Tytuł oryginału: Alles umsonst

Tłumaczenie: Małgorzata Gralińska

Wydawnictwo: ArtRage

Liczba stron: 382

Seria: Cymelia

Format: papier

 

 

Jeśli ludzie muszą cierpieć, to niech przynajmniej ktoś da wyraz ich cierpieniu [1]. W żaden sposób nie zmniejszy to krzywdy, nie uśmierzy bólu, nie ukoi skołatanych nerwów, ale pozwoli chociaż pozostawić świadectwo niedoli i ucisku, które będzie kolejną cegiełką pozwalającą wznieść potężną budowlę, jaką jest zapis ludzkich niegodziwości i okrucieństw. Być może kiedyś, w (nie)odległej przyszłości, gdy konstrukcja będzie na tyle wielka, że wreszcie przytłoczy zbiorową wyobraźnię, ludzkość uroni łzę nad własną małością i odetnie się od swojej barbarzyńskiej natury. A póki co, pozostaje nam kolekcjonowanie smutnych historii, pokazujących do czego prowadzi folgowanie najbardziej prymitywnym instynktom, przesyconych żądzą destrukcji i chaosu. Jedną z nich jest powieść Wszystko na darmo, niemieckiego pisarza Waltera Kempowskiego (1929 – 2007).

"Czas wilka. Powojenne losy Niemców" Harald Jähner - Niemieckie morze ruin

Czas wilka. Powojenne losy Niemców

Harald Jähner

Tytuł oryginału: Wolfszeit. Deutschland und die Deutschen 1945-1955

Tłumaczenie: Arkadiusz Żychliński

Wydawnictwo: Poznańskie

Liczba stron: 418

Seria: Z bliska

Format: .epub

 

 

Wojna to chwile przesiąknięte destrukcją – entropia przyjmuje ogromne rozmiary, pochłaniając po drodze wszelki ład. Im dłużej konflikt trwa, tym więcej ludzkich płodów pada jego ofiarą, począwszy od samych ludzi, poprzez rzeczy materialne, a na wszelakich przejawach porządku skończywszy. I nawet gdy ów czas pogardy się skończy, kiedy wreszcie zapanuje pokój, to echa chaosu długo jeszcze unoszą się nad ruinami. Nie jest bowiem tak, że rozejm natychmiastowo pozwala powrócić do tego, co było przed rozpoczęciem boju – na ogół proces odbudowy zniszczeń jest mozolny. Sam zaś okres występujący bezpośrednio po wojnie (szczególnie w przypadku tych, którzy znaleźli się po stronie pokonanych) to moment konstytuowania się nowych systemów i wartości, to czas przejściowy pomiędzy starym światem, który moralnie zbankrutował, a nowym, naznaczonym oczekiwaniami i nadziejami, tyle że rodzącym się nie bez trudności i wyrzeczeń. Słowem, powojnie jest równie frapujące, co niełatwe dla jego uczestników, o czym przypomina nam niemiecki pisarz i dziennikarz Harald Jähner (ur. 1953), autor książki Czas wilka. Powojenne losy Niemców.

"Sherlock Holmes. Znak czterech / The Sign of the Four" Arthur C. Doyle - Wtórny geniusz

Sherlock Holmes. Znak czterech / The Sign of the Four

Arthur Conan Doyle

Tytuł oryginału: The Sign of the Four

Tłumaczenie: Ewa Łozińska-Małkiewicz

Wydawnictwo: Oleksiejuk

Liczba stron: 302

Format: papier

 

 

 

Większość ludzi, a nawet niektóre zwierzęta, posiada elementarne poczucie sprawiedliwości, pozwalające oceniać, jakie zachowania są słuszne i akceptowalne, a które zasługują na naganę czy potępienie. W przypadku człowieczej cywilizacji, na straży sprawiedliwości stoją sądy oraz organy różnorakich służb, pomagających egzekwować wydawane wyroki. Tyle, że nie zawsze sądowe orzeczenia uznawane są za rzetelne, uczciwe czy słuszne – w takich przypadkach może zrodzić się pokusa, by sprawiedliwość wymierzyć własnymi rękami, co jest jednak działalnością wielce ryzykowną, o czym przypomina nam Artur Conan Doyle (1859 – 1930), szkocki pisarz, lekarz, wolnomularz, spirytysta, autor powieści Znak czterech, którą polski czytelnik może znaleźć także w wydaniu dwujęzycznym Znak czterech. The Sign of the Four.

"Yoro" Marina Perezagua - W pogoni za sprawiedliwością

Yoro

Marina Perezagua

Tytuł oryginału: Yoro

Tłumaczenie: Andrzej Flisek

Wydawnictwo: Prószyński i S-ka

Liczba stron: 384

Format: papier

 

 

 

Krzywda uprzedmiotawia, bowiem ofiara zredukowana zostaje do roli obiektu, wystawionego na działanie czynników równie potężnych, co destrukcyjnych, okrutnych, opresyjnych. W takich chwilach, kiedy wyrządzane jest nam zło, nasza wola okazuje się być siłą pozorną i kruchą, niezdolną do ocalenia nas przed upokorzeniem czy przemocą. Cierpimy w konsekwencji działania innych i nie możemy temu przeciwdziałać. Pochodną krzywdy nierzadko są rany na tyle głębokie, że nie chcą się one zabliźnić. Te jątrzące się ogniska mogą stać się źródłem potężnego gniewu, który (pozornie) najłatwiej skanalizować jest w działaniu równie bezwzględnym, tj. poprzez zemstę. Ale czy jest to droga do ukojenia? Czy przemoc w odpowiedzi na przemoc nie jest ślepym zaułkiem, zaklętym kręgiem, z którego nie sposób się wyrwać? Rozważań w tej materii dostarcza nam Marina Perezagua, hiszpańska pisarka, autorka powieści Yoro.

"Piersi i jajeczka" Mieko Kawakami - O cielesności i macierzyństwie

Mieko Kawakami

Piersi i jajeczka

Tytuł oryginału: Chichi to Ran

Tłumaczenie: Anna Horikoshi

Wydawnictwo: Mova

Liczba stron: 333

Format: epub

 

 

 

Czym jest dla nas nowe życie? Czy to cud przedzierzgający się w spektrum możliwości; ogromny potencjał kwitnący na naszych oczach; naczynie, które pragniemy wypełnić miłością, czułością, opiekuńczością? A może to ryzyko, strach? Obawa przed nadmiarem obowiązków; lęk, że nie podołamy; czy jeszcze gorzej: poruszenie wywołane świadomością, że oto przyciągamy na ziemski padół jeszcze jedną istotę, której przeznaczeniem z pewnością będzie mniejsze bądź większe cierpienie, gorycz porażek, rozczarowanie, ból? W dobie postępującego rozwoju technologicznego, kiedy łatwiej jest kontrolować narodziny, a tym samym planować wielkość familii, coraz więcej ludzi świadomie podchodzi do rodzicielstwa, zastanawiając się nad tym, z czym ono się wiąże, uzmysławiając sobie doniosłość, ale i złożoność roli matki i ojca. Garść ciekawych refleksji w tej materii dorzuca Mieko Kawakami (ur. 1976), japońska pisarka, autorka powieści Piersi i jajeczka.

"Uśmiechnięty wilk" Yūko Tsushima - W dżungli powojnia

Yūko Tsushima

Uśmiechnięty wilk

Tytuł oryginału: Warai Okami

Tłumaczenie: Aleksandra Szczechla

Wydawnictwo: Państwowy Instytut Wydawniczy

Seria: Proza Dalekiego Wschodu

Liczba stron: 416

Format: papier

 

 

Zgodnie z łacińskim przysłowiem ex ungue leonem pingere (poznać lwa po pazurze), tj. na podstawie charakterystycznych części składowych możemy rozpoznać całość. Gdyby takie podejście zastosować do oceny ludzkości na podstawie znamiennego okresu, jakim jest wojna – kiedy to królują destrukcja i chaos, prawa ustanawiane są doraźnie w oparciu o rozwiązania siłowe, zaś moralność i humanitaryzm chowają się w cieniu wszechobecnej przemocy – to nietrudno o poczucie głębokiego wstydu. Ba, zażenowanie katalizowane rozczarowaniem może osiągnąć tak wielkie rozmiary, że jednostka buntuje się i odmawia, by traktować ją jako część ludzkiej gromady. Czyż jednak można odciąć się od człowieczego rodzaju i funkcjonować poza społecznością? O tym, jak mogłaby wyglądać próba tego typu egzystencji pisze Yūko Tsushima (1947 – 2016), japońska pisarka, autorka powieści Uśmiechnięty wilk.