Cornell Woolrich „Niewinna” - „I Married a Dead Man” ♥♥♥

Cornell George Hopley Woolrich (1903 – 1968) był jednym z najpopularniejszych amerykańskich powieściopisarzy i twórców krótkich form swego pokolenia. Dzieła swe podpisywał jako William Irish i George Hopley, lub po prostu Cornell Woolrich. Jego proza doczekała się niezliczonych wręcz ekranizacji, więc już dawno postanowiłem sobie sięgnąć kiedyś do jego dorobku pisarskiego. No i nadszedł ten dzień, i na początek padło na „Niewinną”. Wybrałem formę książki czytanej przez Rocha Siemianowskiego.

Polski tytuł może i ma oparcie w treści, ale to znów radosna twórczość naszych rodaków, która nijak ma się do oryginału „I Married a Dead Man”… Ale do meritum.

Książka po raz pierwszy ukazała się w 1948 (wydana pod pseudonimem William Irish). Nie czytajcie notki wydawcy, gdyż to ewidentny spojler, czego serdecznie nienawidzę. Na szczęście do niej nie zaglądnąłem przed odsłuchaniem powieści i miałem tym większą frajdę, iż nic nie wiedziałem. Fabuły nie będę przybliżał, ale okazała się niezwykle interesująca. Niby jest prosta, niby to kryminał, gdyż jest i zbrodnia, i trup, i nieznany sprawca. Nie jest to jednak w żadnym razie powieść policyjna czy detektywistyczna. Nie ma dochodzenia, pościgów, strzelanin, szybkiej akcji ani napięcia w stylu kryminalnych thrillerów. Poszukiwanie sprawcy absolutnie nie jest wątkiem głównym, więc jeśli tego szukacie, nie jest to pozycja dla Was. Dzieło ciąży w moim odczuciu ku powieści psychologicznej w oryginalnej odmianie.

Jak się przekonacie po poznaniu „Niewinnej”, warto samemu czasem się zastanowić, kim się jest. Hasła typu „Okazje należy chwytać. Przegapione nie wybaczają.” i inne podobne przykazania życiowe wpajane nam przez rodziców, szkołę, propagandę i popkulturę, zdają się być adresowane do wszystkich, do każdego. A przecież każdy z nas jest inny. Nie każdy nadaje się na przestępcę, nie każdy na żołnierza czy policjanta. Nie każdy potrafi zabić, nawet w samoobronie, i nie każdy potrafi z tym żyć. Więc jak to jest z tymi okazjami w życiu? Woolrich poprzez dwójkę protagonistów „Niewinnej” odpowiada nam, że nie każda wykorzystana okazja wyjdzie każdemu na dobre. W dodatku, co najważniejsze, pokazuje nam, że życie jest czasami tak przewrotne, iż nawet będąc niewinnymi i nie będąc ofiarami ani świadkami, możemy ponieść konsekwencje zbrodni, i to wcale nie z powodu posądzeń o ich dokonanie.

Większość z nas w pędzie życia nie zastanawia się nad komplikacjami ludzkich losów, tak jak nie zastanawia się nad wypadkami i chorobami. Statystyka nas nie dotyczy, wszystko co złe spotka innych, a zwłaszcza to, o czym nie myślimy. Warto więc na spokojnie sięgnąć po „Niewinną”, bez żadnych oczekiwań, i się w niej rozsmakować. Poczuć jak doskonała jest warstwa obyczajowa i zastanowić się nad bardzo nietypową sytuacją, w jakiej znalazła się protagonistka.

Ponosić konsekwencje czynu, którego nie tylko się nie dokonało, ale nawet nie jest się o jego dokonanie oskarżonym? Świetny przyczynek by pomyśleć, jak my byśmy się w tej sytuacji znaleźli, jak znaleźliby się w niej nasi bliscy, osoby, na których nam zależy… Czy nasza miłość i nasze zaufanie by przetrwało?

Moim zdaniem nie jest to powieść dla kogoś, kto szuka na półce kryminały czegoś porywającego, co wciągnie, ale o czym zapomnimy już jutro. „Niewinna” budzi pewien niepokój. Nikt nie lubi wyobrażać sobie, że znalazł się w sytuacji bez wyjścia, z której nie wyciągnie go ani intelekt, ani siła, ani pieniądze, ani władza. Uczucie po tej lekturze przypomina trochę to, gdy jadąc samochodem mijamy miejsce wypadku drogowego i widzimy zakryte ciało leżące na noszach. Słońce świeci, wszystko fajnie, ale gdzieś tam w głowie…

Nie wiem czemu ta powieść, zwłaszcza w Polsce, jest niedoceniana. Pomysł na fabułę świetny i choć motyw zamiany miejsc stary jak świat, to w wariacji Cornella Woolricha genialny. No, a poza tym, jest to kawał świetnej typowo amerykańskiej prozy tamtego okresu. Taka klasyka w najlepszym tego słowa znaczeniu. Nieco noir, mająca ten charakterystyczny sznyt. Inna sprawa, że coś takiego, gdybyśmy nie wiedzieli, moglibyśmy przypisać i dzisiejszemu zdolnemu autorowi stylizującemu na ten okres. Roch Siemianowski dał radę, choć momentami dykcja nie była idealna i audiobook może być bardzo dobrą alternatywą dla innych wydań. Dla mnie piąteczka i to z kwiatkiem.

P. S. Ukraina wciąż walczy nie tylko o swoją wolność, a my, choćby w pewnym stopniu, możemy pomóc jej obrońcom i obrończyniom, w tym także naszym chłopakom na wojnie. Każde wsparcie i każda wpłata się liczy! Można wspierać na różne sposoby, ale trzeba coś robić. Tutaj zrzutka na naszych medyków pola walki działających na froncie pomagam.pl/dfa8df