"Food" Gertrude Stein - Ciężkostrawny eksperyment

Gertrude Stein

Food

Wydawnictwo: Penguin Books

Seria: Penguin Modern

Liczba stron: 64

Format: papier

 

 

 

 

Język to zorganizowany system komunikacji, na który składają się zasady gramatyczne oraz słownictwo. To podstawowe narzędzie, zarówno w formie mówionej jak i pisanej, za pomocą którego ludzie porozumiewają się ze sobą. Język, który nie jest zastygły, który nieustannie ewoluuje i dostosowuje się do nowych okoliczności i realiów, odzwierciedla zmieniającą się historię i kulturę jego użytkowników. Język to także kwintesencja ludzkiej wyobraźni, bowiem posiada zdolność do odwoływania się do obiektów, wydarzeń czy idei, które nie mają odniesienia w świecie rzeczywistym, które istnieją wyłącznie jako projekcja człowieczego umysłu. Język posiada na tyle niezwykłe właściwości, że nieustannie rodzi się pokusa, by się nim pobawić, by sprawdzić, gdzie są jego granice, po przekroczeniu których zatraca on swoją pierwotną funkcję – tę właśnie ścieżką zdaje się wędrować Gertrude Stein (1874 – 1946), amerykańska poetka, pisarka, feministka, autorka eksperymentalnego utworu Food, opublikowanego jako ósmy tom serii Penguin Modern wydawnictwa Penguin Classics.

"Dzika gęś" Ōgai Mori - W sieci powinności i oczekiwań

Dzika gęś

Ōgai Mori

Tytuł oryginału: Gan

Tłumaczenie: Izabela Plesiewicz-Świerczyńska

Wydawnictwo: Glowbook

Liczba stron: 182

Format: .epub

 

 

Egzystencja jednostki w niemal każdej ludzkiej gromadzie sprowadza się do sztuki kompromisu. Bytowanie w społeczności daje pewne przywileje, poczucie bezpieczeństwa, możliwość realizacji najbardziej podstawowych potrzeb, ale wiąże się zarówno z koniecznością przestrzegania jasno określonych praw i zasad, jak i z przymusem postępowania zgodnie z niepisanymi obyczajami i tradycjami. Próby wyłamania się z ciasnych myślowych schematów i działania wbrew powszechnie przyjętym normom, najczęściej prowadzą do ostracyzmu i wyrzucenia poza nawias grupy. Cóż jednak czynić, kiedy nasze życie sprowadza się niemal wyłącznie do nakazów i zakazów, zaś możność decydowania o własnym losie zdegradowana zostaje do zachcianek i kaprysów innych? O naturalnej reakcji obronnej w postaci buntu, który rodzi się w odpowiedzi na zniewolenie pisze Ōgai Mori (1862 – 1922), japoński lekarz, naukowiec w dziedzinie medycyny, chirurg wojskowy, historyk, tłumacz, autor powieści Dzika gęś.

 

"The Pinch Runner Memorandum" Kenzaburō Ōe - O bohaterach drugiego planu

The Pinch Runner Memorandum

Kenzaburō Ōe

Tytuł oryginału: Pinchi rannā chōsho

Tłumaczenie: Michiko Niikuni Wilson, Michael K. Wilson

Wydawnictwo: Routledge

Liczba stron: 302

Format: .epub

 

 

Jako ludzkość jesteśmy istotami biologicznymi z pełnym bagażem implikacji wynikających z tego faktu. Jednym z nich jest podległość prawom ewolucji, która rzutuje na naszą człowieczą naturę, jakże niezmienną, przynajmniej jeśli spojrzeć na nią z ludzkiej perspektywy. Pokolenia mijają, a na poziomie usposobienia, charakteru czy moralności jesteśmy niemal tacy sami, jak nasi przodkowie – w dyskusji z drugą stroną często brakuje nam cierpliwości w wyjaśnianiu naszej racji, nierzadko uciekamy się do argumentów siłowych, kiedy widzimy, że nasz oponent postanawia pozostać na zajmowanym wcześniej stanowisku. Czy owa intelektualna dziecinność nie jest groźna, szczególnie w obliczu postępu technologicznego, który w przeciwieństwie do tego duchowego, wręcz galopuje? To nie przypadek, że wizje potencjalnej zagłady ludzkości katalizowane są przez coraz to doskonalsze i bardziej niezwykłe człowiecze wynalazki – ludzie inteligentni doskonale zdają sobie sprawę z tego, że niemal wszystko, co wymyślone i zbudowane przez człowieka, może posłużyć do zgładzenia bliźniego. A im coś jest bardziej złożone, tym trudniejsze do kontrolowania przed lekkomyślnym użyciem. Z tego względu, w szeroko rozumianej kulturze, nie brak ostrzeżeń, nawoływań do opamiętania się czy błagania o rozsądek – artyści starają się łagodzić polityczne i społeczne tarcia, choćby poprzez ukazanie tragicznych konsekwencji, jakie niosą ze sobą siłowe próby narzucenia innym swojej woli przy wsparciu różnych, zaawansowanych technologii. Do grona pisarzy, którzy regularnie przestrzegają przed nieostrożnym obchodzeniem się z potęgą bomby atomowej zalicza się zmarły w ubiegłym roku Kenzaburō Ōe (1935 – 2023), japoński laureat Nagrody Nobla w dziedzinie literatury, prozaik i eseista, aktywista ruchu antynuklearnego, autor powieści The Pinch Runner Memorandum.

 

"O kocie, który ratował książki" Sōsuke Natsukawa - Przypowiastka o sile empatii

O kocie, który ratował książki

Sōsuke Natsukawa

Tytuł oryginału: Hon o mamorō to suru neko no hanashi

Tłumaczenie: Anna Zalewska

Wydawnictwo: Znak Koncept

Liczba stron: 272

Format: papier

 

 

Śmierć bliskiej osoby, z którą było się związanym silną, emocjonalną więzią, to traumatyczne i niełatwe do przetrawienia doświadczenie. Ulotność człowieczego żywota objawia się wtedy w pełnej krasie, uzmysławiając naszą bezsilność i małość wobec praw, wedle których toczy się zarówno nasz żywot, jak i zgodnie z którymi funkcjonuje świat. Z tego typu nieodwracalnymi stratami trudno sobie poradzić, szczególnie, gdy czoła tam niełatwym przeżyciom próbuje się stawić samodzielnie. Od czego są jednak przyjaciele i książki? Zdaje się pytać Sōsuke Natsukawa (ur. 1978), japoński lekarz i powieściopisarz, autor powieści O kocie, który ratował książki.

 

"Jimi Hendrix we Lwowie" Andriej Kurkow - O postradzieckich hipisach, kagebistach i znachorach

Jimi Hendrix we Lwowie

Andriej Kurkow

Tytuł oryginału: Львовская гастроль Джими Хендрикса

Tłumaczenie: Magdalena Hornung

Wydawnictwo: Noir sur Blanc

Liczba stron: 372

Format: .epub

 

 

Pędząc przez życie, siłą rzeczy koncentrujemy się na jego najbardziej rzucających się w oczy aspektach. Brak czasu, spowodowany pogonią za wszelakiej maści celami, jakie przed sobą stawiamy, nie pozwala na to, by przystanąć, złapać oddech i uważnie rozejrzeć się wokół siebie. Ale jeśli już uda się nam na chwilę zatrzymać i baczniej przyjrzeć się otaczającej nas rzeczywistości, może ukazać się, że oczom naszym ukaże się niezwykłość, tj. coś, co wymyka się zdrowemu rozsądkowi, co trudno wyjaśnić za pomocą powszechnie przyjętej logiki. W takiej sytuacji możemy wzruszyć ramionami, udać, że niczego właściwie nie dostrzegliśmy i wrócić do naszej rozpędzonej egzystencji, wmawiając sobie, że zmęczenie zmąciło nam zmysły lub też odważnie skonfrontować się z tym, co obce i niezrozumiałe. Tę drugą opcję wybierają bohaterowie powieści Jimi Hendrix we Lwowie pióra ukraińskiego pisarza Andrieja Kurkowa.

 

"Tango śmierci" Jurij Wynnyczuk - Pocztówka z polskiego Lwowa

Tango śmierci

Jurij Wynnyczuk

Tytuł oryginału: Танґо смерті

Tłumaczenie: Bohdan Zadura

Wydawnictwo: Kolegium Europy Wschodniej

Liczba stron: 377

Format: .epub

 

 

Jak słusznie zauważył Heraklit z Efezu, Παντα ρει και ουδεν μενει, tzn. Wszystko płynie i nic nie pozostaje takie samo. Na skutek niszczycielskiej działalności czasu, w odpowiedzi na różnorakie bodźce, w miarę kolejnych cyklów śmierci i narodzin, zmieniamy się nie tylko my, ale i otoczenie, w jakim trwamy. Z tego względu restaurowanie zdarzeń minionych jest nie lada wyzywaniem, ba, nierzadko bywa ono karkołomnym przedsięwzięciem. Zdaje się o tym doskonale wiedzieć Jurij Wynnyczuk (ur. 1952), ukraiński pisarz, filolog, dziennikarz i redaktor, który w swojej powieści Tango śmierci uzmysławia nam próżność starań wskrzeszenia tego, co odeszło, a zarazem sam, niejako na przekór własnym słowom, podejmuje się prób w tej materii, kreśląc przed nami panoramę Lwowa z okresu dwudziestolecia międzywojennego: (…) zaczynał go wabić ten dziwny świat, który przepadł bez wieści razem z zamieszkującymi go ludźmi, zapadł się w głębiny czasu jak Atlantyda, a kiedy wyłonił się znowu, wyglądał zupełnie inaczej, utraciwszy wszystkie te kolory, dźwięki i zapachy, które panowały tu kiedyś, nikt ich już nie odtworzy, choćby nie wiadomo jak się starał [1].

 

"Córeczka" Tamara Duda - O początkach donbaskiego "separatyzmu"

Córeczka

Tamara Duda

Tytuł oryginału: За спиною

Tłumaczenie: Marcin Gaczkowski

Wydawnictwo: Kolegium Europy Wschodniej

Liczba stron: 320

Format: .epub

 

 

Wydarzenia znaczące z punktu widzenia wielkiej historii na ogół wiążą się z niemałymi zmianami. Pewna rzeczywistość wyczerpuje się i ustępuje pola kolejnej, przy czym pomiędzy starym, a nowym najczęściej występuje okres przejściowy, który jest o tyle specyficzny, iż wiąże się z mniejszym bądź większym dualizmem – to, co dotychczasowe, jeszcze nie całkiem odeszło, nie rozpłynęło się zupełnie, majaki konturów są ledwie dostrzegalne (lecz wciąż są), natomiast nowe nadal się klaruje, nie jest w pełni ukonstytuowane, wciąż się formuje. Wyjątkowości egzystencji w takim zawieszeniu pomiędzy jedną, a drugą realnością zaznaje protagonistka książki Córeczka, autorstwa Tamary Dudy (ur. 1976), ukraińskiej pisarki, dziennikarki, tłumaczki, w latach 2014 – 2016 wolontariuszki w strefie konfrontacji rosyjsko-ukraińskiej na wschodzie Ukrainy (Strefa ATO).

 

"Za plecami" Haśka Szyjan - Zbuntowana Penelopa

Za plecami

Haśka Szyjan

Tytuł oryginału: За спиною

Tłumaczenie: Michał Petryk

Wydawnictwo: Czarne

Liczba stron: 333

Format: .epub

 

 

Szafowanie własnym życiem w imię wyższej idei to ten rodzaj poświęcenia, którego trudno wymagać od innych. Są jednak okoliczności, które w pewnej mierze usprawiedliwiają owe nawoływania do składania ofiar z rzeczy najcenniejszych. Do takich wyjątkowych sytuacji zalicza się wojna obronna – walka o ojczyznę, zwłaszcza gdy napastnik jest zdeterminowany, by w pełni ją unicestwić, a jej mieszkańców, po stosownej selekcji (polegającej na wyeliminowaniu osobników i osobniczek nierokujących szans asymilacji), przemienić w jeszcze jedną podległą nację, wchodzącą w skład ogromnego imperium, to warunek konieczny przetrwania danego narodu. Tyle, że koncepcja patriotyzmu, rozumianego jako gotowość do chwycenia za broń, by chronić własny kraj, to dla wielu współczesnych ludzi, wychowanych w realiach globalnej wioski, jest równie przerażająca, przestarzała, jak i niezrozumiała. Przypomina nam o tym Haśka Szyjan (ur. 1980), ukraińska pisarka, poetka i tłumaczka, autorka powieści Za plecami.