Pięść - debiut powieściowy Bożeny Walewskiej

Pięść

Bożena Walewska

czyta: Anna Paliga
wydawca: SAGA Egmont
data wydania: 2019-11-20
czas trwania: 11h 58'
ISBN: 9788379954506

Jakiś czas temu odważyłem się na podejście do współczesnej polskiej fantastyki w postaci powieści Distortion Cezarego Zbierzchowskiego. Okazała się ona bardzo pozytywnym zaskoczeniem i na fali czytelniczej odwagi, którą we mnie wzbudziła, sięgnąłem obecnie po powieść Pięść Bożeny Walewskiej. Wybrałem książkę czytaną przez Annę Paligę.

Przyznaję, że skusiły mnie bardzo pozytywne opinie internetowych recenzentów i, jak zwykle zresztą, nie czytając nawet zajawki wydawcy, rozpocząłem lekturę, czy też raczej słuchanie. 

Pominięta przeze mnie notka wydawcy informuje nas, że

"Gdy nadchodzą dni pogardy, nienawiści i krzywdy, a zło roznosi się jak zaraza, niszczy i odziera z godności, wtedy budzi się w zwykłych ludziach moc, która pozwala im wstać, choć czują, że nie dadzą rady unieść głowy, pozwala walczyć, choć każdy zadany cios wydaje się ostatnim.

Kal, potomek szacha, choć wydaje się słaby i niedoświadczony, z dnia na dzień musi wziąć odpowiedzialność za swój naród. Nair, spadkobierca korony Morovii, nie może już dłużej się ukrywać. Powinien przestać uciekać, a zamiast tego zebrać wokół siebie wszystkich zdolnych udźwignąć miecz, topór, a choćby i kij. Zwyczajny chłop z górskiej osady i samotna zielarka zaczynają odgrywać role, do których bynajmniej nie wydawali się stworzeni. Doświadczonego wojownika, którego życie zdążyło nauczyć, że nawet bohater cuchnie po śmierci i żadne poematy tego nie zmienią, również czeka nowe wyzwanie.

Oni i wielu innych muszą porzucić swoje domy, zostawić rodziny i ukochanych, zatknąć noże za pas, zacisnąć zęby i ruszyć, kiedy nadejdzie czas. Ktoś, kto im powie, że nie dadzą rady, łże! Bo choć czują się słabi, choć paraliżujący strach nieraz zajrzy im w oczy, to przecież mają moc – ona ich podniesie. Muszą tylko ją poczuć. W sobie i w innych. W słońcu i w deszczu. W snach i na jawie. Nawet w stracie.

Czy Ty wyruszysz z nimi w magiczną podróż?!

Gdybym się z nią zapoznał, być może po Pięść bym jednak nie sięgnął, gdyż jeśli się w ten krótki tekst uważnie zagłębić, powinna nam się zapalić w umyśle lampka alarmowa. Niestety, zgodnie z moim zwyczajem, postanowiłem pozwolić „dziełu”, by samo do mnie przemówiło. Niestety.

O fabule nie będę się rozpisywać. Dość powiedzieć, że trudno nawet o niej powiedzieć, iż nie jest odkrywcza. Schematyczna to eufemizm, a jeszcze należałoby dodać naiwna, infantylna i naciągana. Zaparłem się jednak i dotrwałem; przemęczyłem do końca.

Są w zasadzie dwa rodzaje zakończeń – koniec, który wieńczy dzieło i koniec, który podkreśla porażkę. W tym wypadku zdecydowanie mamy do czynienia z drugim wariantem.

Styl prozy prezentowany przez debiutancką powieść Bożeny Walewskiej jest dla mnie kompletnie nie do przyjęcia. Nie dość, że słownictwo w ogóle nie jest dostosowane do realiów uniwersum wykreowanego na coś podobnego do średniowiecza wzbogaconego o elementy magiczne, nie dość, że trudno mówić o jakimkolwiek pięknie języka, to nawet w wersji audio, choć jestem wzrokowcem, więc pewnikiem większość niezręczności mi uciekła, raziły mnie sztuczność dialogów, brak realizmu scen batalistycznych i tak banalne nawet błędy jak choćby powtórzenia, których można by uniknąć, gdyby zajrzeć do słownika synonimów.

Jeśli chodzi o wykreowane przez autorkę uniwersum, to aż bije po oczach (lub po uszach) brak wiedzy o realiach średniowiecza. Najbardziej śmieszyło mnie kipiące z kart książki umiłowanie wolności, którym przepełniona jest każda pozytywna postać świata wykreowanego przez Walewską. Tej wolności jest tyle, że nawet w demokracji choćby ułamka jej się nie znajdzie, zaś kompletnie nie do pogodzenia jest z feudalizmem, który z definicji wolność rezerwuje dla władcy, całą zaś resztę tej wolności pozbawia tym bardziej, im niżej w hierarchii społecznej dany osobnik się znajduje. 

Błędów logicznych w powieści również jest sporo, niektóre są wręcz ucieszne. Poraziła mnie na przykład scena, w której władze poszukują osób z charakterystycznymi tatuażami na rękach, ale strażnicy przy bramach miejskich rąk obcym nie sprawdzają. Inny kwiatek to częsta w podobnych produktach klasy C (bo B to jednak też zdecydowanie nie jest) kawa i herbata czy takie diamenciki niekompetencji jak jaskółki zwiastujące marynarzom bliskość lądu. Warto może przypomnieć, że zwiastują one wiosnę, a nie ziemię za horyzontem.

Można by się tak znęcać długo, ale nie o to tu chodzi. Sęk w tym, że nawet nie wiem, do kogo ta powieść jest adresowana. Pomijam już fakt, że infantylność nie powinna być cechą literatury dla młodzieży, ale intryguje mnie na przykład sprawa seksu. Bardzo mnie zastanawia, czemu wszelkie sceny miłosne kończą się wstydliwie na pocałunkach, ochach i achach, tak że prawdziwego seksu ani na lekarstwo, gdy jednocześnie w treści aż roi się od wszelkiej maści okrucieństwa z przestępstwami seksualnymi oraz zbrodniami włącznie. Absolutnie czegoś takiego nie rozumiem i nie popieram.

O sylwetkach bohaterów też nie będę się rozpisywał. Określenie, iż są komiksowe byłoby chyba komplementem. Dobrzy są podobni do siebie jak krople wody, płytcy jak kałuża wody na szklanej płycie, a o czarnych charakterach w ogóle niczego się nie dowiadujemy.

Jeśli Pieśni Lodu i Ognia Martina, z jego mistrzowską stylistycznie prozą, przemyślanym, opartym na znajomości średniowiecza uniwersum, głębokimi psychologicznie postaciami, pięknie uplecioną fabułą i perfekcyjnie poprowadzoną akcją, postawimy na jednym końcu osi obrazującej kompleksową ocenę powieści w podobnych klimatach, to Pięść idealnie nadaje się na koniec przeciwny, na antytezę doskonałości, czyli obraz kompletniej porażki.

Absolutnie nie pojmuję skąd się biorą maksymalne, pełne zachwytu oceny przyznawane w internecie niniejszemu debiutowi powieściowemu Walewskiej. Wiem, że nie to jest ładne, co jest ładne, tylko to, co się komuś podoba, ale chyba istnieją jakieś granice? Czy naprawdę za darmowy egzemplarz recenzencki można kompletnemu knotowi przyznać etykietkę „wybitna” a nawet „arcydzieło” stawiając je już nie wśród dobrych, ale tych naj naj naj? 

Nieszczęścia chodzą parami i tym razem lektorka dobrała się z pisarką. Niezależnie od pierwotnego źródła błędów, które może występowały w wersji pisanej, a może nie, w wersji audio nie powinny się znaleźć ewidentne potknięcia jak na przykład zawiesić zamiast zawieść czy łącznik pomylony z łucznikiem. Nawet to byłoby jeszcze do przełknięcia, gdyby nie fakt, że wszystkie dialogi, niezależnie od tego, czy przedstawiają złość, gniew czy radość, są akcentowane jęczącym, żałosnym głosem kojarzącym się raczej z powieścią psychologiczną o rozterkach emocjonalnych starej, zdewociałej panny niż z powieścią akcji w klimacie fantasy. Anna Paliga potrafi z równą emfazą opowiadać o szczegółach zmywania podłogi czy gotowania posiłku, co o wyznaniach miłosnych, bitwach, zbrodniach czy przełomowych momentach historii. Ciągła patetyczna przesada stosowana bez sensu, ładu i składu, w dodatku z akcentami rozłożonymi wobec treści kompletnie irracjonalnie, sprawiła, iż cudem tylko zdzierżyłem do końca. Przeraża mnie zaś naprawdę informacja, że podobno ma się ukazać druga część tej powieści. Nie daj Boże!

Wasz Andrew

• nie podobała mi się
• była w porządku
• podobała mi się
• naprawdę mi się podobała
• była niesamowita