"Ja, która nie poznałam mężczyzn" Jacqueline Harpman - Pustka, jałowość, bezsens, a człowiek

Ja, która nie poznałam mężczyzn

Jacqueline Harpman

Tytuł oryginału: Moi qui n'ai pas connu les hommes

Tłumaczenie: Katarzyna Marczewska

Wydawnictwo: ArtRage

Liczba stron: 181

Seria: Cymelia

Format: papier

 

Więzienie to kara zarezerwowana dla jednostek niepokornych, nie potrafiących dostosować się do reguł panujących w danej gromadzie, uznanych za na tyle nierokujące i niebezpieczne, że odseparowuje się je na krótszy bądź dłuższy okres czasu od ogółu. W zależności od kultury czy społeczności, fizyczne zamknięcie to mniej lub bardziej pokuta za popełnione przewiny, odcięcie chorej tkanki od zdrowej części organizmu  czy też forma resocjalizacji, po odbyciu której (w przypadku gdy proces kończy się sukcesem) osobnik wychodzi na wolność jako człowiek świadomy swych błędów, z perspektywami na poprawę swojego losu. Cóż jednak, gdy umieszcza się nas za kratami nie informując nas o tym, o co właściwie nas posądzono? Jak trudne może być poszukiwanie sensu w takim położeniu przekonuje nas Jacqueline Harpman (1929 – 2012), belgijska pisarka pisząca w języku francuskim, autorka powieści Ja, która nie poznałam mężczyzn.

 

"Dandelions" Yasunari Kawabata - O źródłach i przyczynach traum

Dandelions

Yasunari Kawabata

Tytuł oryginału: Tanpopo

Tłumaczenie: Michael Emmerich

Wydawnictwo: Penguin Books

Liczba stron: 144

Seria: Penguin Modern Classics

Format: papier

 

Człowieczy umysł to twór ewolucji i natury na tyle skomplikowany i złożony, że mimo postępu w wielu dziedzinach nauki, wciąż nie potrafimy go w pełni rozgryźć. Nadal, wiele aspektów funkcjonowania naszych mózgów wymyka się naszemu pojmowaniu, wciąż ogrom kwestii pozostaje dla nas zagadkowych i trudnych do wyjaśnienia. Luki w wiedzy objawiają się ze szczególną mocą we wszelakiej maści psychicznych chorobach, którym nie potrafimy zaradzić – bezsilność wobec pogarszającego się stanu zdrowia pacjentów boleśnie uzmysławia nam, jak wiele do odkrycia jest wciąż przed nami. Natomiast o tym jak trudno funkcjonuje się tym, którzy naznaczeni zostają łatką "szaleńca" przypomina nam Yasunari Kawabata (1899 – 1972), prozaik i poeta japoński, laureat Nagrody Nobla w dziedzinie literatury za 1968 rok, autor powieści Dandelions.

 

"Ściana" Marlen Haushofer - Intymna postapokalipsa

Ściana

Marlen Haushofer

Tytuł oryginału: Die Wand

Tłumaczenie: Małgorzata Gralińska

Wydawnictwo: ArtRage

Liczba stron: 288

Seria: Cymelia

Format: papier

 

Opuszczenie krainy dziecięctwa, w której, w wielu wypadkach, świat jawi się jako konstrukt stosunkowo prosty, mało złożony i bezpieczny, to nierzadko pożegnanie się z beztroską. Człowiek zderza się z realnością złożoną, skomplikowaną i pełną niuansów, uzmysławiając sobie, jak wiele składowych otoczenia nie jest czarno-białych. Nadto coraz bardziej bierzemy odpowiedzialność za konsekwencje naszych czynów, coraz częściej podejmujemy wiążące decyzje, coraz więcej spraw jest na naszej głowie, w coraz większym stopniu społeczeństwo wymaga od nas, albo wręcz żąda, przestrzegania określonych reguł, prawideł i konwenansów. Wielu z nas daje się wtłoczyć w oczekiwania innych, co oddala nas od naszego prawdziwego ja. Choć może to my sami dajemy się wcisnąć w te gotowy szablony, bo wegetując w ten sposób – niejako mimowolnie, siłą rozpędu, bez męczących autorefleksji – nie musimy się głowić nad kwestiami równie wzniosłymi, co niewygodnymi, taki choćby, jak to, kim właściwie jesteśmy i do czego sprowadza się nasz pobyt na ziemskim padole. Ale bywa, że kapryśna fortuna wespół ze złośliwym chichotem losu stawiają nas w okolicznościach, które pozwalają przejrzeć się w zwierciadle naszej duszy. Cóż tam wówczas ujrzymy? Czy nie przestraszymy się prawdy o nas samych? Ciekawą wizję takiego spotkania z samym sobą prezentuje Marlen Haushofer (1920 – 1970), austriacka pisarka, twórczyni słuchowisk radiowych i książek dla dzieci, autorka powieści Ściana.

 

"Pożądanie" Elfriede Jelinek - O patologicznej potrzebie dominacji

Elfriede Jelinek

Pożądanie

Tytuł oryginału: Lust

Tłumaczenie: Elżbieta Kalinowska-Styczeń

Wydawnictwo: W.A.B.

Liczba stron: 232

Format: papier

 

 

 

Kolorowa fotografia. Trzyosobowa rodzina. Przyjęte pozy raczej sztuczne, brak w nich naturalności. Uśmiechy wymuszone, nieszczere. Mężczyzna postawny, o surowym i władczym spojrzeniu. W jego objęciu kobieta, elegancko ubrana, wzrok melancholijny, z wyrazu twarzy można odczytać coś na wzór rezygnacji, zobojętnienia, uległości. Najwięcej życia widać w sylwetce dziecka, choć i jego twarz naznaczona jest trudnym do uchwycenia i wyrażenia cieniem. Być może to jarzmo świadomości, wynikającej z tego, że ujrzało zbyt wiele? Przyjrzymy się jeszcze raz zdjęciu, bo to jego ostatnie chwile. Zaraz dokonamy wiwisekcji. Zetrzemy błyszczący lakier, tę najbardziej zewnętrzną warstwę, by przekonać się, co się pod nią skrywa. Odkrycia mogą być nieprzyjemne, ale konieczne, bowiem powiedzą nam wiele na temat mrocznych aspektów człowieczej natury. Przygotujemy się na najgorsze, bo oto ze skalpelem pewnie dzierżonym w dłoni wkracza Elfriede Jelinek (ur. 1946), austriacka pisarka i feministka, laureatka Literackiej Nagrody Nobla w roku 2004, autorka powieści Pożądanie.

"Krew i flaki w szkole średniej" Kathy Acker - Kontrowersyjnie o krzywdzie

Kathy Acker

Krew i flaki w szkole średniej

Tytuł oryginału: Blood and Guts in High School

Tłumaczenie: Andrzej Wojtasik

Wydawnictwo: Ha!art

Seria: Przekładów

Liczba stron: 320

Format: .epub

 

 

JESTEM SAMA. SRAM NA ROZRÓŻNIENIA MIĘDZY OBŁĘDEM I ZDROWIEM PSYCHICZNYM. CZY KTOŚ WIE, CO SIĘ DZIEJE? [1].

Zaznana krzywda, poczucie niesprawiedliwości czy doświadczone prześladowanie może stanowić paliwo dla gniewu, którego płomień bywa trudny do ugaszenia. Jeśli jednak pozwolić mu się rozprzestrzeniać w sposób niekontrolowany, chaotyczny, jego języki mogą dosięgnąć i nas. Ostrze agresji obraca się ku nam samym, i w autodestrukcyjnym galopie pędzimy na czołowe spotkanie z otchłanią. Jak jednak żyć, trwać czy choćby wegetować, jeśli świat, za sprawą naszych bliźnich, jawi się jako arena nieustannej walki, zmagań, gdzie słabsi są nieustannie poniżani, upodlani i dręczeni? Cóż innego poza złością pozostaje, kiedy poraża nas bezradność własna, ale i innych, udających, że nie dostrzegają żadnego problemu? Można tylko krzyczeć i wyć, licząc, że w końcu nasz skowyt przebije się do uszu ogółu – takim rozpaczliwym wołaniem jest eksperymentalna i nieszablonowa powieść Krew i flaki w szkole średniej, autorstwa Kathy Acker (1947 – 1997), amerykańskiej powieściopisarki, reprezentantki feminizmu w literaturze.

"Wczorajsza mgła" Leonardo Padura Fuentes - Błąkając się we mgle przeszłości

Leonardo Padura Fuentes

Wczorajsza mgła

Tytuł oryginału: La neblina del ayer

Tłumaczenie: Adam Elbanowski

Wydawnictwo: Noir sur Blanc

Liczba stron: 320

Format: papier

 

 

 

Jezioro pamięci zachwyca swoim błękitem. Niemal nieruchoma tafla, kołysana delikatnymi falami, hipnotyzuje pięknym odbiciem nieba, po którym leniwie przepływają kłębiaste chmury. Lecz cóż to?! Ktoś dał nura do wody, schodzi coraz niżej i niżej, i zawzięcie zaczyna przekopywać dno. Jezioro staje się mętne, wzniesiony muł zaburza widoczność, wszystko kotłuje, a na powierzchnię wypływają rzeczy oślizgłe, pełne szlamu, przegniłe, straszliwe! Ach, zgubna ciekawości, och, przeklęta dociekliwości! Na cóż wam to? Zakłócacie spokój tych, którzy już odeszli. Niszczycie pocieszającą ułudę, w której bezpiecznie trwają żywi! Grzebanie w przeszłości to proszenie się o kłopoty, o czym zresztą przypominam nam Leonardo Padura Fuentes (1955), kubański pisarz i dziennikarz, autor powieści Wczorajsza mgła.

"Fikcje" Jorge Luis Borges - W labiryntach człowieczej wyobraźni

Fikcje

Jorge Luis Borges

Tytuł oryginału: Ficciones

Tłumaczenie: Kalina Wojciechowska, Kazimierz Piekarec, Andrzej Sobol-Jurczykowski, Stanisław Zembrzuski

Wydawnictwo: Państwowy Instytut Wydawniczy

Liczba stron: 151

Seria: Proza Współczesna

Format: papier

 

Łacińskie słowo fictio, od którego pochodzi termin fikcja, obfituje w znaczenia, bowiem można tłumaczyć je jako tworzenie, kształtowanie, ale i zmyślenie. Za fikcję uznajemy coś wymyślonego, coś, egzystującego wyłącznie pozornie lub formalnie. Fikcją jest również obraz świata przedstawionego w dziele literackim, jak i konstrukcja myślowa, nie posiadająca odpowiedników w realnym świecie. Mimo, iż fikcja nie istnieje w otaczającej nas rzeczywistości, to bardzo często się do niej odnosi, inspiruje się nią bądź dyfunduje do niej przez membrany człowieczych umysłów. Ślady takiego przenikania tego, co jest projekcją wyobraźni, do tego, co uznajemy za prawdziwe i namacalne, ciekawie śledzi Jorge Luis Borges (1899 – 1986), argentyński pisarz, poeta i eseista, autor zbioru o wymownym tytule Fikcje.

 

"Wszyscy zakochani nocą" Mieko Kawakami - O prawie do odmienności

Mieko Kawakami

Wszyscy zakochani nocą

Tytuł oryginału: Subete mayonaka no koibitotachi

Tłumaczenie: Anna Horikoshi

Wydawnictwo: Mova

Liczba stron: 175

Format: epub

 

 

 

Funkcjonowanie w ludzkiej gromadzie to nieustanna sztuka kompromisów. Egzystując na łonie cywilizacji człowiek zmuszony jest do przestrzegania wielu zestawów reguł, praw czy konwenansów, co niejednokrotnie wiąże się z koniecznością wyciszania pewnych zachowań, a wzmacniania innych. Jednym ludziom ta gra przychodzi z łatwością, bez większego wysiłku, ale nie brak i takich, dla których istnienie pośród innych jest nie lada wyzwaniem. O tym, jak wygląda codzienność osobnika aspołecznego, możemy przekonać się, sięgając po powieść Wszyscy zakochani nocą, autorstwa japońskiej pisarki Mieko Kawakami.

"Golgota" Czingiz Ajtmatow - Ecce homo

Golgota

Czingiz Ajtmatow

Tytuł oryginału: Плаха

Tłumaczenie: Alicja Wołodźko-Butkiewicz

Wydawnictwo: Państwowy Instytut Wydawniczy

Liczba stron: 326

Seria: Współczesna Proza Światowa

Format: papier

 

Zgodnie z żydowską tradycją, Adam, pierwszy człowiek, praojciec rodzaju ludzkiego, został pochowany na jednym ze wzgórz w pobliżu Jerozolimy (gdzie został wcześniej stworzony) – tam spoczywa jego czaszka, stąd hebrajska nazwa miejsca to גולגולת (Gulgoleth), co tłumaczy się jako Miejsce Czaszki. W czasach, kiedy Jerozolima była częścią Prowincji Judea w Cesarstwie Rzymskim, na Golgocie dokonywano egzekucji skazańców – najgłośniejszą ofiarą Golgoty jest Jezus Chrystus, który po pokonaniu morderczej, z racji dźwiganego ciężaru, trasy, został ukrzyżowany. W tradycji chrześcijańskiej Golgota jest więc symbolem ogromnego cierpienia oraz poświęcenia, ale i równie wielkiej krzywdy, jaką człowiek, z racji nienawiści, głupoty czy zaślepienia, potrafi wyrządzić swojemu bliźniemu. O gargantuicznych wręcz rozmiarach krzywd, których autorem są ludzie przypomina nam Czingiz Ajtmatow (1928 – 2008), kirgiski pisarz tworzący głównie w języku rosyjskim, dramaturg i scenarzysta filmowy, autor powieści, nomen omen, Golgota.

 

"Biały statek" Czingiz Ajtmatow - Na pastwie dorosłości

Biały statek

Czingiz Ajtmatow

Tytuł oryginału: Белый пароход

Tłumaczenie: Marta Okołów-Podhorska

Wydawnictwo: Państwowy Instytut Wydawniczy

Liczba stron: 125

Seria: Proza Współczesna

Format: papier

 

Sposób postrzegania świata przez dzieci jest w niemałym stopniu zdeterminowany przez wychowujących je dorosłych. To opiekunowie uczą podstawowej wiedzy na temat funkcjonowania złożonej rzeczywistości, tłumaczą metody meandrowania w strumieniach sygnałów wysyłanych przez otoczenie, wreszcie objaśniają kardynalne zasady moralnego postępowania. Wychowanie dziecka jest więc zajęciem niesłychanie odpowiedzialnym, a przez to trudnym – to także proces niesłychanie wrażliwy, bowiem jego zachwianie w newralgicznym momencie może doprowadzić do nieodwracalnej katastrofy, o czym przypomina nam Czingiz Ajtmatow (1928 – 2008), kirgiski pisarz tworzący głównie w języku rosyjskim, dramaturg i scenarzysta filmowy, autor powieści Biały statek.

 

"Goodbye i wybrane opowiadania" Osamu Dazai - O trudach życia na krawędzi

Goodbye i wybrane opowiadania

Osamu Dazai

Tytuł oryginału: Guddo Bai

Tłumaczenie: Dariusz Latoś

Wydawnictwo: Akademickie Dialog

Liczba stron: 202

Seria: Skarby Orientu

Format: .epub

 

Nawet gdy życie jawi się jako nieustanna tortura, jako cykl powtarzających się pasm klęsk i niepowodzeń, jako niekończące się upokorzenie, to w wielu przypadkach to, co wydaje się być jedynym racjonalnym wyjściem – samobójstwo – jest krokiem bardzo trudnym do wykonania. Malutka, ledwie tląca się iskierka woli trwania nie pozwala na podjęcie ostatecznej akcji, która unicestwiłaby nie tylko poczucie beznadziei, ból i cierpienie, ale także byt. Tyle, że taka wegetacja na krawędzi psychicznej wytrzymałości to doświadczenie równie trudne, co bolesne, o czym przekonamy się sięgając książkę Goodbye i wybrane opowiadania autorstwa Osamu Dazaia (właśc. Shūjiego Tsushimy), japońskiego prozaika (1909 – 1948), którego dorobek do dzisiaj w Kraju Kwitnącej Wiśni cieszy się niesłabnącym zainteresowaniem.

 

"Błogie odwroty" Yanick Lahens - Blaski i cienie karaibskiej wyspy

Błogie odwroty

Yanick Lahens

Tytuł oryginału: Douces déroutes

Tłumaczenie: Jacek Giszczak

Wydawnictwo: Karakter

Liczba stron: 158

Seria: Literacka Karakteru

Format: .epub

 

Haiti to kraj nieustannie dotykany katastrofami naturalnymi – trzęsienia ziemi przeplatają się tu z huraganami, powodziami oraz długotrwałymi suszami. Żywiołowym klęskom, niemal od zarania, tj. od momentu proklamowania Republiki Haiti dnia 1 stycznia 1804 roku, towarzyszą polityczne niepokoje i tarcia, za sprawą których sytuacja polityczna jest równie dynamiczna, co niestabilna. Walki wewnętrzne (1806), konflikty rasowe między mulatami a czarnoskórymi, zbrojna interwencja USA i okupacja (1915 – 1934), władza dyktatorska klanu Duvalierów (1957 – 1986), rządy junty wojskowej (1991 – 1994) i wiele innych, pomniejszych sporów i niepokojów, sprawiają, że historia Haiti to pasmo nieszczęść i porażek. Ten tragizm rodzi pokusę, by pisząc o Haiti epatować niedolą tamtejszych mieszkańców, tyle, że rola dobrej literatury jest zupełnie inna – wartościowa proza uczy empatii, pokazując jak wyglądają realia odmienne od naszych, przybliżając złożone i różnorakie odsłony danej rzeczywistości, nie koncentrując się wyłącznie na tym, co szokujące i wywołujące gwałtowne emocje, ale pochylając się także nad pozornie szarą codziennością. Tak właśnie prezentuje się powieść Błogie odwroty autorstwa Yanick Lahens (1953), haitańskiej pisarki, wykładowczyni, felietonistki oraz działaczki społecznej.

 

"Kształt ruin" Juan Gabriel Vásquez - Intelektualna szarada z krwawą historią Kolubmii w tle

Kształt ruin

Juan Gabriel Vásquez

Tytuł oryginału: La forma de las ruinas

Tłumaczenie: Katarzyna Okrasko

Wydawnictwo: Czarna Owca

Liczba stron: 428

Format: .epub

 

 

Kiedy w krótkim odstępie czasu, w naszym życiu wydarzy się więcej niż kilka przypadków, w umyśle zakiełkować może podejrzenie, że człowieczy byt jest w pewnym stopniu zdeterminowany i to nie jedynie przez kapryśną fortunę. Pojawiają się pytania czy też wątpliwości: czy nasza egzystencja nie jest wypadkową działania bliżej nieokreślonych sił zewnętrznych? Czy nasza osoba nie jest marnym pionkiem na szachownicy wielkiego, trudnego do ogarnięcia osobie niewtajemniczonej planu? Czy możliwe, by losami całego globu kierowała wąska grupa wszechwładnych person, pozbawionych skrupułów i moralności, dążących jedynie do otrzymania statusu quo? Przeświadczenie o potężnych władcach świata jawi się jako kusząca hipoteza, bowiem pozwala wytłumaczyć nasze niepowodzenia czy brak sukcesu na wielu polach (jednostki wybitne się tłamsi, by nie zyskały szerszego oglądu sytuacji, co pozwoliłoby na odkrycie i zrozumienie całej misternej układanki, czyż nie?), ale jeśli w swoim butnym uporze zdecydujemy się pójść krok dalej i udowodnić, że nasze przekonanie, nie jest czczym wymysłem, to czy racja w powyższej materii nie będzie jednoznaczna z wydaniem na siebie wyroku? Bo czy można bezkarnie i głośno rozprawiać o tym, co owiane jest tajemnicą? Choć czyż wszystko nie jest jedynie mrzonką, ułudą, wytworem naszej zmęczonej fantazji? Gdzie przebiega granica między fikcją, a zmyśleniem? Czy możliwe, że linia jest niekiedy tak cienka, że praktycznie niewidoczna, a fałsz zlewa się z prawdą i na odwrót? Pytań co niemiara, lecz na szczęście, jak to zwykle w takich wypadkach, z pomocą przychodzi literatura. Tym razem pomocną dłoń wyciąga do nas Juan Gabriel Vásquez (ur. 1972), kolumbijski pisarz, dziennikarz i tłumacz, autor powieści Kształt ruin.

 

"Koniec historii" Luis Sepúlveda - O niemożności ucieczki przed własnym cieniem

Koniec historii

Luis Sepúlveda

Tytuł oryginału: El fin de la historia

Tłumaczenie: Joanna Branicka

Wydawnictwo: Noir sur Blanc

Liczba stron: 143

Format: .epub

 

 

W roku 1992 ukazała się książka Koniec historii i ostatni człowiek, pióra Francisa Fukuyamy, amerykańskiego politologa, filozofa politycznego i ekonomisty japońskiego pochodzenia, w której autor dowodzi, że wraz z upadkiem komunizmu i przyjęciem przez większość krajów systemu liberalnej demokracji, nastąpił koniec historii w rozumieniu Hegla, tj. doszło do przezwyciężenia dziejowych trudności i po niemałych perturbacjach, historia dotarła do telosu, czyli celu, tudzież punktu końcowego, jakim jest nastanie państwa doskonale racjonalnego i sprawiedliwego. Według Fukuyamy liberalna demokracja i wolny rynek nie są co prawda nieskazitelne, ale stanowią model najbliższy ideałowi, możliwy przy tym do wdrożenia. Tyle, że fala entuzjazmu towarzysząca zakończeniu zimnowojennego konfliktu była równie wielka, co oślepiająca, czego przykładem jest choćby wspomniana publikacja (od głoszonych koncepcji odciął się zresztą sam Fukuyama) – o tym, że współczesna historia nie skończyła się wraz z klęską imperium zła przekonuje nas choćby Luis Sepúlveda (1949 – 2020), chilijski pisarz, dziennikarz, reżyser i scenarzysta filmowy, aktywista polityczny i ekologiczny, autor powieści Koniec historii.

 

"Wybrani" Patricia Nieto - O harmonii życia i śmierci

Wybrani

Patricia Nieto

Tytuł oryginału: Los escogidos

Tłumaczenie: Aleksandra Wiktorowska

Wydawnictwo: ArtRage

Liczba stron: 105

Format: .epub

 

 

Wojna to czas krwawych godów, kiedy w ekstatycznym tańcu splatają się przemoc i destrukcja. Entropia, będąca miarą chaosu, święci tryumfy, bowiem wszelki ład ugina się pod naporem fali zniszczenia. W perzynę obracane są miasta, w pogorzeliska zamieniane są ludzkie siedziby, w zryte lejami i zasypane gruzami labirynty przemieniane są drogi, wreszcie w krwawe truchła podziurawione kulami przeobrażane są ludzkie ciała. A kiedy morderczy szał opadnie lub chwilowo ucichnie, zaczyna się mozolny i długotrwały proces odbudowy – jednym z jego etapów jest chowanie zmarłych, poprzez co ocalali pragną złożyć wyrazy szacunku, oddać hołd czy po prostu spełnić posługę wynikającą z poczucia przyzwoitości. Każda ofiara zasługuje na pogrzeb, choć nie każdą ofiarę da się zidentyfikować – wielu na długie lata, niekiedy nawet na zawsze, pozostaje bezimiennymi. Są miejsca, gdzie to właśnie anonimowi zmarli cieszą się szczególnymi względami – należy do nich miasteczko Puerto Berrío, do którego w podróż zabiera nas Patricia Nieto (ur. 1968), kolumbijska dziennikarka, autorka książki Wybrani.

 

"Biały szum" Don DeLillo - O konsumpcji i lęku przed nicością

Biały szum

Don DeLillo

Tytuł oryginału: White Noise

Tłumaczenie: Radosław Zubek

Wydawnictwo: Noir sur Blanc

Liczba stron: 389

Format: .epub

 

 

Próbujesz wytchnąć i wyrwać się z objęć nużącej rutyny. Spędzasz czas na odludziu. Zapada zmrok. Przed momentem byłeś świadkiem malowniczego zachodu słońca. Pozłacana tarcza przyjęła kolejno odcienie pomarańczy i purpury, by wreszcie skryć się za horyzontem, pozostawiając Cię z wrażeniem pustki, potęgowanym przez przytłaczający bezmiar czarnego nieba, usianego gwiazdami – te dalekie, migocące punkty uzmysławiają Ci, jakie odległości panują we Wszechświecie, co znacząco zawęża prawdopodobieństwo natknięcia się na inteligentne formy życia. Choć póki co od innych pragniesz odpocząć, więc wizja samotności nie jest aż tak zatrważająca. Wysiada Ci jednak bateria w telefonie, a zapomniałeś zabrać dodatkowe źródła zasilania. Nie masz też ładowarki. Laptop został w domu. W takich okolicznościach ciemność potrafi zaciążyć. Można rozjaśnić ją elektrycznym blaskiem lamp. Ale żarówki są zbyt ciche, by zagłuszyć zatrważające odgłosy leśnej głuszy. Na szczęście w Twojej pustelni jest on – plastikowa obudowa wypełniona elektronicznymi i elektrycznymi bebechami. Telewizor, mimo iż nie w pełni sprawny, daje złudne poczucie bezpieczeństwa. Wystarczy go uruchomić i wsłuchać się w monotonny sygnał towarzyszący śnieżeniu – biały szum działa kojąco, bo oto jest znak, że jedno z najważniejszych dzieł współczesnego człowieka (prawie) działa. Zresztą czy ów szum nie jest tym, czego w istocie potrzebujemy? Na cóż nam wiadomości, newsy, talk showy, programy rozrywkowe, eksperci i ich komentarze czy reklamy, skoro w gruncie rzeczy wszystko sprowadza się do jednego – do zagłuszenia oczywistej, acz bolesnej, że każdy z nas opuści ziemski padół. Tu, na odludziu, wystarczy nam biały szum. Bo skoro go słyszymy, to znaczy, że jeszcze żyjemy, czyli jak dotąd nie umarliśmy. A jeśli jeszcze na bibliotecznej półce przypadkiem znajdzie się Don DeLillo (rocznik 1936) i jego Biały szum, to czegoż chcieć więcej?

 

"Zadupia" António Lobo Antunes - Wojna jako moralne bezdroża

Zadupia

António Lobo Antunes

Tytuł oryginału: Os cus de Judas

Tłumaczenie: Wojciech Charchalis

Wydawnictwo: Noir sur Blanc

Liczba stron: 213

Format: .epub

 

 

Mamy krew tak czystą jak generałowie w klimatyzowanych gabinetach Luandy, tak czystą jak dżentelmeni, którzy wzbogacili się, handlując helikopterami i bronią w Lizbonie, wojna toczy się na zadupiach, rozumie pani, a nie w tym mieście kolonialnym, którego rozpaczliwie nienawidzę, wojna to kolorowe punkty na mapie Angoli i upodlone wioski, oszalałe z głodu za drutami, kostki lodu wciskane w tyłek, niesłychana głębia niewzruszonych kalendarzy [1]. Wojna bywa chwalebna i heroiczna, może być wspaniałą przygodą czy przyspieszoną lekcją dojrzewania, choć uczciwie przyznając, większość tych pozytywnych obrazów zbrojnych konfliktów to jedynie majaki umysłów ludzi, którzy nigdy nie byli na linii frontu i, którym nie dane było zetknąć się z prawdziwymi, wojennymi realiami. Fakty zastąpione zostają wyobrażeniami, które podsycane są propagandą, ideologią czy romantycznymi wizjami. Jeśli jednak wsłuchać się w głosy tych, którzy na własne oczy ujrzeli nieodzowne składowe walk i bitew, tj. zniszczenia i zezwierzęcenie, to wówczas wojna ujawnia swoje szkaradne oblicze – miejsca, gdzie wojna rozciąga swoje macki stają się cywilizacyjnymi i moralnymi zadupiami, o czym przekonuje nas António Lobo Antunes (ur. 1942), portugalski pisarz, lekarz psychiatra, weteran wojny o niepodległość Angoli (1961 – 1974), autor książki Zadupia.

 

"Krew o świcie" Claudia Salazar Jiménez - Przemoc jako składowa fanatyzmu

Krew o świcie

Claudia Salazar Jiménez

Tytuł oryginału: La sangre de la aurora

Tłumaczenie: Tomasz Pindel

Wydawnictwo: ArtRage

Liczba stron: 77

Seria: Mały Format

Format: .epub

 

Łacińskie fanaticus znaczy tyle, co zagorzały, szalony. Od tego słowa wywodzi się pojęcie fanatyzmu, rozumianego jako postawa polegająca na braku krytycznego podejścia do wyznawanych idei i zasad. Identyfikacja z głoszonymi hasłami jest bezgraniczna i bezwarunkowa, i z reguły wiąże się z nietolerancją dla jakichkolwiek przekonań lub rozwiązań alternatywnych, niechęcią do dyskusji i dialogu oraz odmową przyznania nawet częściowej słuszności zwolennikom poglądów odmiennych i rzecznikom dążeń przeciwstawnych. Fanatyzm nierzadko zapuszcza korzenie na tyle toksyczne, że w umyśle kiełkuje żądza, by swoich racji bronić siłą, przed wszelkimi, niekiedy wyimaginowanymi, wrogami – a tych nie brakuje, bo do ich grona zalicza się wszystkich, którzy się z nami nie zgadzają. Walka, rozumiana jako plewienie przeszkód na drodze do lepszej rzeczywistości, staje się więc podstawowym środkiem, co musi doprowadzić do wydarzeń krwawych i przemocowych, o czym przypomina nam Claudia Salazar Jiménez (ur. 1976), peruwiańska pisarka, redaktorka i wykładowczyni, autorka noweli Krew o świcie.

 

"Space Invaders" Nona Fernández - Na niektóre rzeczy nie można być za młodym

Space Invaders

Nona Fernández

Tytuł oryginału: Space Invaders

Tłumaczenie: Agata Ostrowska

Wydawnictwo: ArtRage

Liczba stron: 64

Seria: Mały Format

Format: .epub

 

Lata płynęły powoli. Czas ciągnął się i dłużył, z niekończącymi się wieczorami przed telewizorem – Cine en su casa, Sábado gigante, Zagubieni w kosmosie, Strefa mroku – i przed atari, na którym całą bandą graliśmy w Space Invaders. Zielone fosforyzujące pociski z dział Ziemian śmigały po ekranie, póki nie trafiły jakiegoś kosmity. Marsjanie desantowali się całym oddziałem, tworząc idealny kwadrat, odpowiadali ogniem, machali mackami jak ośmiornice czy kałamarnice, ale zawsze w końcu wybuchali, jak lewa dłoń taty González. Dziesięć punktów za każdego Marsjanina z pierwszego rzędu, dwadzieścia za tych z drugiego, czterdzieści za dalszych. A kiedy ginął ostatni i ekran stawał się pusty, z nieba lądowała kolejna armia obcych gotowych do boju. Oddawali w walce jedno życie, potem kolejne i kolejne, w niekończącym się cyklu rzezi. Pociski latały wte i wewte niczym w jednej z tych bohaterskich potyczek, które czciliśmy w szkole akademiami i wciąganiem flagi na maszt. To były czasy pocisków i czasy rzezi [1]. Czasy, kiedy wobywatele, jeśli tylko mieli czelność wyrazić niezadowolenie czy chęć zbuntowania się, traktowani byli niczym kosmici – obcy, których można masowo zgładzać, torturować, prześladować, bowiem nie sposób nawiązać z nimi nici porozumienia, co wyklucza dostrzeżenie w nich ludzkich istot. O takich właśnie strasznych czasach pisze Nona Fernández (ur. 1971), chilijska pisarka, dramaturg i scenarzystka, autorka noweli Space Invaders.