Promocja naiwności

Druga antyrecenzja

czyli potęga marketingu

Jacek Dukaj

Perfekcyjna niedoskonałość

Jakiś czas temu jeden z portali ogłosił listę najlepszych polskich powieści fantastycznych. Dostałem szoku i lekkiej kontuzji stawu mózgowego, gdy zauważyłem na liście tę powieść. Nie czytałem jej, ale wiem, iż jej głównym założeniem jest, że ludzki intelekt może egzystować w oderwaniu od ciała. Nie będę się rozpisywać i gnoić tego pomysłu. Powiem tylko krótko i węzłowato, iż już od dość dawna jest pewne, że stan reszty ciała wpływa na działanie naszego mózgu, a ten z kolei na nasz intelekt. Główne założenie powieści jest więc nawet nie karkołomne, a infantylne.

Wielcy klasycznej science-fiction, próbującej ukazać przyszłość, taką, która może się zdarzyć, lub taką, która lepiej, żeby się nie zdarzyła, czasami trafiali w swych rozważaniach, a czasami całkiem się rozmijali w swych wizjach z rzeczywistym rozwojem nauki, techniki i technologii. Jednak nie spotkałem się z czymś takim, by powieść, która jest oparta na dziecinnym założeniu śmieszącym już współczesnych załapała się do miana jednej z najlepszych. Nawet jeśli ma walory formalne, ściśle literackie, na miarę Nobla, to co z tego. Gdyby chociaż była pusta jak próżnia kosmiczna, ale jest przecież dużo gorzej. Promuje sposób myślenia o człowieku rodem z czasów nawet nie wiem jak zamierzchłych, gdy uważano, że myśl ludzka jest niezależna od ciała. Ta fałszywa i podstępna teza rodzi mnóstwo szkodliwych społecznie następstw, które są trucizną dla i tak już zadżumionego polskiego społeczeństwa. Uważam, iż przed takimi lekturami powinno się ostrzegać, a nie je promować. Nie zniechęcać do nich, kto chce niech czyta, ale niech każdy ma świadomość, że to bzdura, w dodatku szkodliwa, gdyż wypaczająca obraz świata, ludzi i oceny ich działań. Nie taka jest rola science-fiction.

Przy okazji widzimy potęgę marketingu. Wypromowanie powieści to kwestia trzech rzeczy. I wszystkie trzy na „p”. Więc ja proponuję jeszcze tej powieści przyznać jedno wyróżnienie. „Dobre bo polskie”. To byłoby przynajmniej prawdą. Każde inne zdanie ze słowem „dobre” dotyczące całościowej oceny tej powieści w moim mniemaniu byłoby fałszywe.

Wasz Andrew