Droga

Droga

(oryg. The Road)

Cormac McCarthy

tłumaczenie: Robert Sudół
Wydawnictwo Literackie 2008

Cormac McCarty jest uważany za jednego z najlepszych współczesnych amerykańskich pisarzy, więc sięgając po Drogę miałem nadzieję na świetną lekturę. Powieść rozpoczyna się mocnym wejściem – wejściem w świat po apokalipsie. Towarzyszymy ojcu i synowi, którzy pieszo przemierzają pustkowia dawnej Ameryki zniszczonej, jak cała Ziemia, przez bliżej nieokreślony kataklizm. Jak w Biblii; Ojciec, Syn i Duch Święty, tak tutaj; ojciec, syn i człowieczeństwo, a raczej jego resztki. Wędrują przez spaloną krainę, pełną ciemności, pod ledwo widocznym, zasłoniętym przez dymy i pył, słońcem. Uciekają przed zimnem i głodem, przed bandami kanibali, przed złem. Starają się być dobrymi ludźmi. Czy im się to uda i jak się zakończy ich odyseja, oczywiście zdradzać Wam nie będę.

Trzeba przyznać iż Cormac McCarty ma pióro! Rozumiem zachwyty wielu czytelników i krytyków, gdyż klimat tej powieści jest niesamowity. Niestety, ja tej powieści arcydziełem bym nie nazwał. Przeczytawszy, iż Droga przyniosła pisarzowi Nagrodę Pulitzera, oczekiwałem czegoś na miarę Zabić Drozda, o której niedawno pisałem, ale tym razem się zawiodłem. Sam klimat to naprawdę za mało.

Od początku, pomijając już mieszane odczucia co do mało przekonujących sylwetek głównych bohaterów, a zwłaszcza tego młodszego, miałem uczucie nierzeczywistości, nieautentyczności świata Drogi. Nie przeszkadzało mi, iż nie znałem przyczyn kataklizmu, ani jego natury. Brak mi było podstawowej logiki i elementarnej wiedzy w kreacji tej postapokaliptycznej rzeczywistości. Jeszcze żyją ludzie, jeszcze nie wszyscy umarli. Nie ma już żadnych roślin – powiedzmy. Ale nie ma już żadnych zwierząt? To tak naciągane, że aż bije w oczy. Szczury na pewno przetrwają dłużej niż ludzie, podobnie jak wiele innych gatunków, że o owadach nie wspomnę. Tymczasem wędrowcy spotykają tylko ludzi! Żadnych śladów innego życia. Nawet robaków w ludzkich zwłokach! To, że krytycy z reguły są humanistami, nie usprawiedliwia ślepoty, która nie pozwala zauważyć błędów podobnego kalibru. Dla mnie osobiście niespójność wykreowanego świata już wystarczająco znacząco obniża wartość powieści, a jeśli do tego dodamy wadliwe sylwetki głównych postaci… Wielki zawód. No i takie drobiazgi jak ciąganie dobytku w wózku sklepowym poprzez całe Stany. Jakby nie było wózków dziecinnych o dużo lepszych własnościach transportowych, co już dawno zauważyli nasi bezdomni i złomiarze. Oczywiście, mimo tych wad, powieść czyta się świetnie i nikogo nie będę od zamiaru jej poznania odwodził, ale między jej klasą, a takimi powieściami jak choćby wspomniana krewna po Pulitzerze, czyli Zabić drozda, jest cała przepaść. Piszę to ze smutkiem, gdyż z taką umiejętnością budowania nastroju grozy, beznadziei i nicości, można było stworzyć arcydzieło. Niestety nie wyszło. Udała się bardzo dobra klimatyczna powieść z podtekstami moralnymi, lecz niestety nic więcej.

Dla porządku trzeba też wspomnieć, iż w 2009 roku na podstawie powieści nakręcono film o tym samym tytule, z którego obraz został zresztą wykorzystany do ozdobienia okładki mojego wydania książki, ale nie zebrał tak entuzjastycznych opinii jak wersja drukowana. Nie poznałem go dotąd, więc dłużej nie będę się rozwodził. Czas poszukać nowych dróg na kartach nowych lektur

Wasz Andrew