Śmierć w Breslau

Śmierć w Breslau jest druga powieścią Marka Krajewskiego, która wpadła mi w ręce (po Festung Breslau). To pierwsza z cyklu powieści o życiu Eberharda Mocka, biorąc pod uwagę chronologię zdarzeń, które jak dotąd seria zawiera. Jest to czarny, bardzo czarny kryminał, z dużą dawką pesymizmu, demoralizacji i dekadencji.

Eberhard Mock, wrocławski radca kryminalny, staje przed zadaniem wykrycia sprawców brutalnego zgwałcenia i zabójstwa młodej arystokratki, wraz z którą zostają pozbawione życia jeszcze dwie inne osoby. Sprawę komplikuje sytuacja polityczna we Wrocławiu i w całych Niemczech. Jest to czas Nocy Długich noży, początków holocaustu i drogi Hitlera do podboju świata. Walka o władzę pomiędzy piewcami nowego porządku oraz powiązania ze starymi układami, które teraz mogą być zgubną plamą na życiorysie, komplikują sytuację Mocka niepewnego nie tylko własnej kariery, ale i głowy. Wpływają również na prowadzone przez niego śledztwo i jego wyniki. Tradycyjnie fabuły nie będę opisywał, gdyż po odkryciu kart lektura nie będzie miała sensu, podobnie jak rozgrywka w pokera.

Śmierć w Breslau, jak wspomniałem na wstępie, jest bardzo mroczna. Nie tyle ze względu na zbrodnie, których w powieści nie brakuje, ale z powodu spojrzenia na ówczesny Wrocław, który jawi się jako miasto zamieszkane tylko i wyłącznie przez prostytutki, dziwkarzy, alfonsów, złodziei i wszelkiego rodzaju degeneratów. Mnie osobiście zaczęło to po pewnym czasie męczyć, choć w pewnym zakresie obraz ówczesnych Niemiec chyba zbyt daleko od obrazu z powieści Krajewskiego nie odbiega.

Jak na kryminał, język jest bardzo bogaty i plastyczny; żaden rodzaj powieści by się go nie powstydził. Do tego dochodzi rewelacyjna wierność topograficzna. To prześwietny pomysł i taki charakterystyczny rys twórczości autora, który wiele sprytu i pracy włożył w zdobycie wiedzy o świecie, w którym umieścił akcję i swego bohatera. Czuje się prawdziwość starego Breslau; promieniuje to na postaci i akcję, całkowicie przecież fikcyjną. Tu dochodzimy do słabego punktu tej książki. Realia leżące u podłoża zabójstwa, które jest osią kryminału, podobnie jak motywy działania ofiar i sprawców, są mało przekonujące, niespójne historycznie i charakterologicznie. Kolokwialnie mówiąc, kupy się wszystko nie trzyma. Gdyby nie to, powieść warta byłaby polecenia bez zastrzeżeń.

Reasumując, w starej skali ocen, piątka, ale „na szynach”. Świetna rzecz dla miłośników kryminałów, mrocznych klimatów i historycznych smaczków. Dla reszty świata rzecz warta co najwyżej wypożyczenia, na pewno nie zakupu. Z całą pewnością nie jest to też lektura dla ludzi w dołku, o czym Was uprzedzam


Wasz Andrew