Gomorra

ROBERTO SAVIANO

GOMORRA

Podróż po imperium kamorry

To głośna, kultowa wręcz książka o mafii włoskiej; dokładniej o jej części wywodzącej się z Neapolu. Taki początek jest jednak mylący, podobnie jak polski tytuł książki.

Ja wolę wersję w oryginale:

---

GOMORRA

Viaggio nell’impero economico e nel sogno di dominio della camorra

---

Zdecydowanie lepiej oddaje ona istotę problemu o którym będzie mowa. Różnicę zrozumie każdy nawet bez żadnej znajomości włoskiego.

Do GOMORRY podszedłem z pewną nieufności, z obawą zawodu, jaka zawsze mi towarzyszy, gdy rozpoczynam lekturę bestsellera, czegoś co jest trendy i na topie. Obawiam się płytkości, tekstu pod publiczkę, tanich chwytów i nijakich tematów. Tutaj jednak od początku do końca miałem wrażenie, iż każde słowo jest warte przeczytania a każdy wątek przemyślenia.

Książka Roberta Saviano określana jest przez krytyków jako „praca wielogatunkowa” czy „połączenie gatunków literackich”. Dla mnie to po prostu świadectwo. Słowo ostatnio mało używane, wyparte przez prawnicze określenie „zeznanie”, które jednak nie jest tym samym. Świadectwo bliskie w swym znaczeniu temu z Biblii – ja wiem (io so jak pisze autor); ja widziałem, słyszałem i czułem a teraz daję temu świadectwo, teraz Wam o tym mówię.

Słowo mafia kojarzy nam się z Ojcem Chrzestnym i innymi podobnymi filmami. Ze światem Ala Capone, Franka Costello i Lucky Luciano. Światem zbrodni nie pozbawionym jednak pewnego kośćca zastępującego moralność, pewnego porządku zastępującego porządek społeczny. Świat mroczny ale w pewien sposób pociągający. Nawet Wikipedia podaje iż mafia, to „zorganizowane grupy przestępcze ... o hierarchicznych strukturach, działające według własnego kodeksu moralnego”.

Robert Saviano pokazuje nam, iż wersja mafii wynaleziona w rejonie Neapolu to już nie mafia. To nowa jakość, tak jak samochód nie jest po prostu szybszą dorożką, choć i jedno, i drugie ma liczne podobieństwa. Choć oba są pojazdami na kołach, inny jest napęd, inna moc i możliwości. Inna filozofia i inna rzeczywistość.

Gomorra pokazuje nam świat zorganizowanej przestępczości bez charakterystycznej dla powszechnie znanej mafii hierarchiczności i bez żadnego kodeksu, bez trwałych związków, sojuszy, bez żadnych norm i wyrzutów sumienia.

W książce Saviano poznajemy zorganizowaną przestępczość tak odmienną od tradycyjnej mafii, iż powinno się dla niej wymyślić nową nazwę. To biznesowy matrix, gdzie jedyną zasadą jest zysk, gdzie jedynym sojusznikiem jest pieniądz. To świat ponadpaństwowych biznesów, które na prawo, wiarę, moralność, środowisko i człowieczeństwo patrzą jak kierowca na niepotrzebne ograniczenie prędkości, które można łamać kiedy tylko uzna się to za korzystne. To imperializm organizacji ekonomicznych, które w pogoni za zyskiem łamią normy moralne i prawne, niszczą ludzi i całe kraje przenikając przez wszystkie granice. Firmy o obrotach większych niż budżety wielu krajów i o wpływach większych, niż możliwości działania wielu rządów.

Gomorra to świat, w którym mafiosi w stylu znanym z filmów są jak dinozaury, które jeszcze nie do końca wyginęły, ale już są tylko osobliwościami z zaginionego świata. Dzisiejszy świat zorganizowanej przestępczości jest zamieszkiwany przez nowe postacie, które nawet nie uważają się za przestępców, tylko za biznesmenów. To świat innej moralności, innej filozofii i innego życia. Życia w którym samo życie, nawet własne, jest nic nie warte. Życia, w którym liczy się co innego.

Książkę Roberta Saviano polecam zdecydowanie każdemu. Gomorrazmusza do przemyśleń, przewartościowań. To jedna z nielicznych lektur, które zmieniają czytelnika, jego świat i jego życie. Zwłaszcza dla nas, Polaków, jest to ważne, gdyż Gomorra dotarła już do nas i, obym był złym prorokiem, znalazła u nas równie dobrą ziemię dla swych nasion jak w południowej Italii. Nowoczesna mafia niszczy bowiem kraje biedne i pomaga bogacić się tym, którzy bogaci już są. Nie oszczędza ani środowiska, ani ludzi, ani wiary...

Wasz Andrew